وبلاگ سرما و گرما

» مقايسه مصرف گاز و حوادث گازگرفتگي در پكيج و موتورخانه

با توجه به طرح موضوعاتي يكسويه در برخي از رسانه ها له يا عليه پكيج يا موتورخانه بدون رعايت اخلاق حرفه اي در اطلاع رساني به مخاطبين، در اين گفتار سعي شده است دو سيستم مورد نظر از منظر " مصرف گاز و ايمني ساكنين ساختمان ها در برابر حوادث گاز گرفتگي"، بصورت كاربردي و تجربي مقايسه شوند. در ابتدا تاكيد مي شود كه اصولا" هر محصول يا سيستمي مزايا و نقص ها و همچنين شرايط خاص استفاده خود را دارد لذا اينكه تصور كنيم موتورخانه سرشار از نقاط ضعف و فاقد مزيت يا برعكس سرشار از نقاط مثبت است، اشتباه است. اين موضوع درباره پكيج يا هر وسيله گرمايشي و سرمايشي ديگر نيز صادق است. در است، اشتباه است. اين موضوع درباره پكيج يا هر وسيله گرمايشي و سرمايشي ديگر نيز صادق است. در اين تحليل، وضعيت موتورخانههاي سنتي موجود در كشور مورد بحث و مقايسه است، نه موتورخانه هاي مدرن با راندمان بالا. 
بخش اول: مقايسه مصرف گاز پكيج و موتورخانه مركزي سنتي 
1-سيستم هاي داراي مخزن از مزيت داشتن حجم معيني آب گرم براي زمان قطع برق برخوردارند. اينكه اين مزيت چقدر براي ساكنين ساختمان ها ارزش دارد، در فرايند تصميم گيري و انتخاب آنها تاثير دارد. لذا در زمان انتخاب پكيج نيز مشتري مي تواند مدل پكيجي را انتخاب كند كه منبع ذخيره آب گرم هم دارد اما بدلايلي كه در ادامه اشاره مي شود، بعنوان يك كارشناس بهينه سازي انرژي، چنين توصيه اي ندارم. 
•بر اساس نتيجه يك تحقيق معتبر انجام شده در چند سال قبل در شهر ساري، ميزان انرژي مورد نيز براي گرم نگهداشتن مخازن آب گرم شامل موتورخانه ها و آبگرمكن هاي مخزني در ساعات غير مفيد شبانه روز يعني ساعت 11شب تا 6صبح معادل انرژي مورد نياز براي يك شهر 11هزار نفري است. )سخنراني مدرس دانشگاه و رئـيس گروه تخصصي مكانيك سازمان نظام مهندسي مازندران در همايش دي ماه -78دكتر نيكزاد، محمود آباد.) اگر سيستم (يكيج، آبگرمكن و حتي موتورخانه) در هر زمان مورد نياز، آب گرم فوري و دائـم مورد نياز را تامين كند، چه نيازي به مخزن ذخيره آب گرم داريم؟ آيا مخزن ذخيره آب گرم آبگرمكن مخزني يا موتورخانه مزيت آن است؟ تكنولوژي در خدمت بشريت است تا نيازمان را برطرف كند و اين مزيت سيستم هاي تامين آب گرم فوري است. 
2-با استنتاج از گزارش تحقيق ميداني شركت بهينه سازي مصرف سوخت از 1هزار ساختمان مجهز به سيستم حرارت مركزي سنتي، مصرف ساليانه ساختمان هاي مسكوني مجهز به موتورخانه مركزي با زيربناي 1111مترمربع (ساختمان 1طبقه شامل 11واحد حدودا" 111متري) بالغ بر 31هزار متر مكعب است يعني سرانه گاز مصرفي هر واحد در سال 3111متر مكعب خواهد بود. درحاليكه سرانه گاز مصرفي در واحدهاي مسكوني –با كيفيت ساخت و اقليم مشابه- مجهز به پكيج حدود 1111متر مكعب كمتر است (منبع: تحقيق ميداني پايش قبض هاي گاز واحدهاي مسكوني در استانهاي مختلف). بنابراين پكيج نسبت به موتورخانه مزيت صرفهجويي گاز دارد. راندمان پكيج ها بر اساس استاندارد برچسب انرژي آنها، عمدتان بالاي 80 درصد و حتي بالاتر از 90 درصد است. راندمان پكيج هاي چگالشي نيز بر اساس فرمول ساده و موجود محاسبه راندمان، بالاي %100است. 
3-علل و عوامل تاثيرگذار بر راندمان پايين "سيستم حرارت مركزي يا موتورخانه هاي موجود" كه مطابق گزارششركت بهينه سازي مصرف سوخت كشور حدود 11درصد اعلام شده، در سايت هاي مرتبط در دسترس است. نكته اصلي و مهم قابل توجه در اين زمينه اينست كه موتورخانه يك قطعه يا محصول نيست بلكه يك سيستم و مجموعه اي است از اجزا و قطعات متعدد كه بر راندمان كل سيستم اثرگذار است. هرچند ممكن است راندمان ديگ يا مشعل هر كدام بصورت مجزا 71درصد يا بالاتر اعلام شود اما طراحي و اجراي كل موتورخانه و منبع دوجداره، لوله كشي ساختمان، وضعيت عايق بندي منبع ذخيره آب گرم و لوله هاي رفت و برگشت، مكش دودكش و تهويه هوا و ... راندمان كل سيستم را تعيين مي كند. دلايل عمده راندمان پايين موتورخانه هاي موجود عبارتند از: 
•عدم طراحی و اجراي درست کل سيستم بر اساس محاسبات مهندسي 
•عدم انطباق ظرفيت حرارتي موتورخانه با بار حرارتي ساختمان 
•عدم تناسب ظرفيت حرارتي ديگ با مشعل 
•استفاده از ديگهاي چدني به عنوان مبدل حرارتي 
•عدم تنظيم درست مشعل و در برخي موارد پايين بودن راندمان مشعل يا ديگ 
•عدم عايقبندي منبع آب گرم داخل موتورخانه، منبع انبساط پشت بام، لوله هاي رفت و برگشت شوفاژ و لوله هاي آب گرم بهداشتي 
•عدم استفاده از فناوري نوين و پيشرفته "مبدل هاي صفحه اي" براي تامين آب گرم فوري و طراحي و اجراي مخازن بزرگ ذخيره آب گرم 
•رسوب گيري بالا در داخل پرههاي ديگ و منبع آب گرم كه بخشي از آن بدليل وجود املاح زياد در آب است. 
•مناسب نبودن دودكش و تهويه هوای مورد نياز برای احتراق 
•عدم اجراي سيستم مديريت هوشمند موتورخانه ( )BMSو بعضا" خارج كردن ترموستات ها از حالت هوشمند و خودكار به حالت دستي توسط كاربران و درنتيجه عدم تنظيم صحيح ترموستات 
•دور بودن منبع آب گرم از مصرف كننده 
•عدم امكان تنظيم دماهاي مناسب براي آب گرم مصرفي و گرمايش 
•عدم قابليت تنظيم توان كاركرد مشعل متناسب با نياز (ماجوليشن يا ماژولار) 
لازم به توضيح است كه عامل مهم تاثيرگذار ديگر بر مصرف بالاي گاز در موتورخانه، روشن يا خاموش بودن مشعل (صفر يا يك) است يعني مشعل دستگاه اين قابليت يا هوشمندي را ندارد كه بسته به ميزان نياز بار حرارتي ساختمان در هر زمان (تعداد واحد ساكن يا ميزان نياز به تامين آب گرم و گرمايش) كم و زياد شود. در فناوري هاي جديد سيستم ماژولار شعله وجود دارد كه مزيت بسيار بزرگي براي كاهش مصرف گاز است. 
•لزوم راه اندازي ابتدايي و سيستم گرمايش سالانه با اولين درخواست (سكونت اولين خانواده در يكي از واحدمسكوني ساختمان نوساز و اولين خانواده اي كه احساس سرما كند) 
•عدم امكان تنظيمات دلخواه و نداشتن استقلال (زمان درخواست، مسافرت و ...) 
•عامل فرهنگی يا رواني: چرا من صرفه جويی کنم اما هزينه مصرف بالای بقيه را بپردازم؟ (عدم مديريت مصرف انرژي توسط هر خانوار) 
•عدم وجود سامانه دقيق و قابل اعتماد برای تعيين سهم مصرفی هر واحد مسکونی برای تقسيم شارژ (اخيرا" نمونه هايي از اين سامانه ها در حال معرفي به بازار است، هرچند از چندين سال قبل بايد به اين نياز مهم پرداخته مي شد) 
4-نكته مهم ديگر اينكه، راندمان بالاي يك سيستم حرارتي يعني رده بالاتر برچسب انرژي، علاوه بر اينكه نشاندهنده مصرف كمتر انرژي است، نشاندهنده اينست كه محصولات احتراق كه از طريق دودكش آنها وارد هواي شهرها و محيط زيست مي شود، از سطح كمتر آلايندگي و ميزان كمتر گازهاي مخرب برخوردار است. اين ادعا صحت دارد كه بخشي از آلودگي هواي شهرها در ماههاي سرد سال، ماحصل خروجي دودكش هاي سيستم هاي حرارتي با راندمان پايين و پرمصرف ساختمان هاست. بر اساس يك پروژه مطالعاتي در شركت بهينه سازي مصرف سوخت كشور، ميزان گاهاي آلاينده خروجي از دودكش موتورخانه يك ساختمان 10 طبقه، معادل آلودگي 12 تا 14خودروي سواري است كه تمام وقت در سطح شهر در حال تردد است. به همين دليل روي طرح بازديد و معاينه فني موتورخانه ها تاكيد مي شود. 
5-علت گرايش سريع مردم در چند سال اخير و بخصوص بعد از اجراي فاز اول هدفمندي يارانه ها به پكيج و تقريبا حذف موتورخانه سنتي در غالب ساخت و سازهاي جديد چه بود؟ بدون شك موضوع "مديريت و هزينه انرژي و رفاه" عامل اين گرايش سريع شد. مزيت عمده سرانه گاز مصرفي كمتر پكيج نسبت به موتورخانه و استقلال واحدهاي مسكوني در هزينه گاز و رهايي از دردسر تقسيم شارژ و تعميرات موتورخانه و ... در رفتار گروه هاي مختلف صاحب نظر و تصميم گير، تاثيرگذار بود. 
6-اينجانب يك سال قبل از اجراي قانون هدفمندي يارانه ها بعنوان محقق و پژوهشگر و كارشناس انرژي در جلسه مجمع عمومي انجمن صنعت تاسيسات خطاب به مديران عامل و صاحبان شركتهاي بزرگ تاسيساتي كشور اعلام كردم":باور كنيم يا نكنيم قانون هدفمندي يارانه ها دير يا زود اجراي مي شود، تا فرصت هست، وضعيت انرژي مصرفي و راندمان توليدات خود را بررسي كنيد. بياييم از الان خودمان را براي شرايط جديد و نيازهاي جديد مردم آماده كنيم وگرنه بعد از اجراي قانون هدفمندي، با ركود شديد تقاضاي كالاهاي پرمصرف مواجه خواهيم شد". و اينگونه شد! 
•توليدكنندگان تجهيزات موتورخانه سنتي شامل ديگ، مشعل و ... و حتي شركتهاي عرضه كننده سيستم هاي جانبي كنترل مصرف (سيستم كنترل هوشمند موتورخانه ،(BMS بايد از چند سال قبل خودشان را براي اين تغيير آماده مي كردند. بايد سراغ تكنولوژي روز مشعل مي رفتند و بر توليدات قبلي و تكنولوژي چند دهه قبل اصرار نمي داشتند. اين گروه بايد براي نحوه تقسيم هزينه گاز مصرفي موتورخانه يك راه حل اساسي مي دادند. 
7-تكنولوژي هاي روز دنيا در ديگ و مشعل يعني موتورخانه هاي مدرن (پكيج هاي چگالشي پرقدرت مركزي) بسيار مناسب هستند و قويا" توصيه مي شوند. شخصا" چند سال قبل، توليدكنندگان ديگ و مشعل كشور را به استقبال و استفاده از فناوري هاي روز دنيا از طريق انتقال دانش فني به كشور و توليد آنها تشويق كردم. در حال حاضر برخي از شركتها، اين تكنولوژي را وارد كرده اند و در مرحله معرفي است. ترديد نداشته باشيم بعد از اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه ها و حداكثر ظرف 1سال آينده، موتورخانه هاي مدرن توليدي در داخل كشور با ديگ و مشعل هاي بسيار پيشرفته (پكيج هاي چگالشي پرقدرت مركزي)، بسيار كم مصرف و كم جا در ساختمان هاي بلند مرتبه، برج ها، هتل ها، بيمارستان ها، ساختمانهاي اداري و تجاري و ... جايگزين سيستم هاي سنتي موتورخانه هاي موجود و همچنين در ساختمان هاي با تعداد واحدمسكوني زياد، جايگزين پكيج هاي مستقل آپارتماني خواهند شد. اما بديهي است كه در ساخت و سازهاي مسكوني رايج كشور، جلوي موج فزاينده تقاضا و گرايش بازار به پكيج (بجاي موتورخانه سنتي و موتورخانه هاي موجود و همچنين در ساختمان هاي با تعداد واحدمسكوني زياد، جايگزين پكيج هاي مستقل آپارتماني خواهند شد. اما بديهي است كه در ساخت و سازهاي مسكوني رايج كشور، جلوي موج فزاينده تقاضا و گرايش بازار به پكيج (بجاي موتورخانه سنتي و همچنين آبگرمكن و بخاري) را نمي توان گرفت چون اين انتخاب از سوي مردم و دست اندركاران صنعت ساختمان و تاسيسات كاملا" منطقي و آگاهانه است. 

بوتان

۰ نظر / ۱۳۹ بازدید